Opgelegde schuldgevoel
Schuldgevoel is een sociaal gevoel dat ons helpt onze relaties met andere mensen te reguleren. Het is niet aangeboren en ontwikkelt zich in de eerste levensjaren (ongeveer 3 tot 6). Daarom hebben ouders een grote invloed op de vorming van schuldgevoelens.
Schuldgevoel ontstaat wanneer we iemand anders hebben geschaad. Alles lijkt eenvoudig, maar de schade kan reëel en denkbeeldig zijn.
Het is duidelijker met een voorbeeld: Je hebt gereedschap, auto of iets anders van iemand geleend en heb het verpest (kapot, bevlekt, gescheurd...). Een vriend (in)/familielid kan van streek of boos worden, wat natuurlijk schuldgevoelens bij u oproept. Om de relatie te behouden en er vanaf te komen, kun je je verontschuldigen en de schade vergoeden (een nieuw ding kopen, repareren, wassen, etc.).
In dit geval is de schade reëel en duidelijk, zodat causale verbanden gemakkelijk kunnen worden vastgesteld. Je hoeft niet lang te lijden, jezelf straffen voor een fout. Om vrede te bereiken en relaties te herstellen, is het voldoende om verantwoordelijkheid te nemen, excuses aan te bieden en het goed te maken ("boeten" voor de fout).
Waarom dan we ons opgelegd schuldig voelen?
Als een kind wordt geboren, weet hij niet wie hij is, wat hij goed doet en wat niet. Al deze concepten en patronen worden erin gelegd door ouders of andere belangrijke volwassenen in het onderwijsproces. Het meest gebruikte mechanisme is "goed-slecht". Als het gedrag van het kind voldoet aan de eisen van de ouders, dan is hij goed. Zo niet, dan slecht. Zo wordt zijn gevoel van eigenwaarde gevormd in termen van de verwachtingen van de ouders .
"Goed meisjes/jongens gedragen zich niet zo! "
" Kijk naar Jantje, hij is veel slimmer dan jij. En Pietje speelt muziek veel beter dan jij! Jij maakt mama verdrietig"
"We geven je allerbeste maar jij waardeert niets!"
"Mama was zo bezorgd dat jij kwam niet op tijd naar huis dat ze ligt nu met de hoofdpijn in bed"
De meesten van ons hebben deze of soortgelijke uitspraken in hun kinderjaren vaak gehoord.
Ouders verergeren de situatie verder door het kind uit te schelden of te straffen totdat hij "zijn schuld beseft" en hardop zegt: "Ik ben schuldig, vergeef me." Als gevolg hiervan begrijpt het kind dat hij zijn schuld moet bekennen om achter te blijven. Op het eerste gezicht lijkt daar niets mis mee te zijn. Maar in feite wordt een gevaarlijk mechanisme gevormd, waarvan het gevolg op volwassen leeftijd een gevoel van minderwaardigheid, afhankelijkheid van de meningen van andere mensen en een laag zelfbeeld is . Dit alles kan het latere leven negatief beïnvloeden en chronische schuldgevoel vormen. Dit is vaak het geval.
Door schuldgevoel en schaamte is het kind gemakkelijk te manipuleren en te controleren. Schuldmanipulatie is in principe een van de meest voorkomende en meest effectieve. Sommigen gebruiken het onbewust/bewust , zoals de moeder en vader in het bovenstaande voorbeelden.
Als volwassene wordt iemand met chronische schuldgevoelens als gevolg van zijn kindertijd een zeer strenge en zelfs wrede ouder voor zichzelf .
Iemand die een chronische schuldgevoel ervaart en daardoor een laag zelfbeeld heeft, is een echte vondst voor manipulatoren.
Op het werk krijgen dergelijke werknemers vaak extra verantwoordelijkheden toegewezen, en ze zijn het daar berust mee eens, omdat ze bang zijn om te weigeren. En het is niet zozeer de angst voor ontslag als wel weer het gevoel van schuld en schending van verplichtingen. De houding van de kinderen 'ik mag mijn moeder niet van streek maken' wordt immers omgevormd tot een bredere 'ik mag andere mensen niet van streek maken' of 'ik mag geen mensen weigeren met wie ik een goede relatie heb'.
Denk niet dat schuldgevoelens puur negatief zijn. Dankzij hem kunnen we ons inleven in mensen, onderscheid maken tussen goed en kwaad, de gevolgen van ons handelen voor anderen inschatten, enzovoort. Maar alleen als we te maken hebben met echte schuld, en niet door iemand bedacht of opgelegd.
Het is duidelijk dat het leven met een dergelijke last erg moeilijk is en tot verschillende problemen kan leiden, waaronder neurosen en psychosomatische ziekten.
Hoe kun je pijnlijke schuldgevoelens overwinnen?
1.Leer onderscheid te maken tussen echte schuld en opgelegde chronische schuld . Wanneer dit gevoel weer bij je opkomt, probeer dan de reden vast te stellen en te beoordelen hoeveel het werkelijk jouw schuld is en of het überhaupt jouw schuld is.
2.Wees niet streng voor jezelf, accepteer jezelf zoals je bent en geef jezelf het recht om fouten te maken . Probeer jezelf niet te straffen voor je fouten en mislukkingen en geef jezelf niet de schuld van alle doodzonden.
3.Verzin in geen geval excuses voor de persoon die jou ergens van beschuldigt. Zeker als je onbewust voelt dat hij op deze manier iets van je wil bereiken en controle over je wil krijgen. Zodra je excuses begint te maken, val je meteen in de netwerken van de manipulator. Als iemand bijvoorbeeld jou iets vraagt om te doen tegen je zin, weiger dan gewoon zonder excuses te maken.
4,Noteer onder welke omstandigheden en bij welke mensen jij zich het vaakst schuldig voelt. Schrijf op en analyseer: zijn er overeenkomsten tussen deze situaties en mensen? En bedenk dan of er eerder een vergelijkbare situatie bij jou was. Misschien in jouw kindertijd of adolescentie.
In gevallen waarin de schuldgevoel een psychisch probleem is of een onderliggende medische aandoening, is het belangrijk om professionele hulp te zoeken. Soms kan het behandelen van een onderliggend probleem intense schuldgevoelens of schaamte verlichten.
Comments