Dit onderwerp houdt mij al lang bezig. Het is een vorm van geweld met woorden en soms zelfs van lichamelijk geweld. Wie het meemaakt, gaat vaak door een hel. Vooral omdat het niet ophoudt. Ik hoop echt dat er positieve veranderingen plaatsvinden in de samenleving met betrekking tot pesten.
Mijn hele leven heb ik gezien dat er weinig veranderd is in de relatie tussen mensen. Een mens heeft vaak te maken met mensen die over persoonlijke grenzen gaan en elkaars leven verwoesten. En het maakt niet uit in welk land je woont. Gelukkig besteedt de samenleving nu meer aandacht aan dit probleem. Want dit vergroot de kans om het samenleving een stuk aangenamer te maken.
Op school ben ik ook, net als sommige andere kinderen, een voorwerp van spot en pesterij geweest. Mijn moeder en stiefvader kwamen nooit voor me op. Ze wilden niet eens begrijpen of onderzoeken wat er werkelijk aan de hand was. Voor hen was het allemaal mijn eigen schuld.
Ook de leerkrachten stonden niet aan de kant van het slachtoffer van het pesten. Sterker nog als de pestkop was het kind van invloedrijke ouder dan werd zeker de schuld in de schoenen van gepeste kind geschoven. De rest van de kinderen moesten het zelf uitzoeken. Gelukkig niet alle leerkrachten waren zo onmenselijk maar ze hadden niet te veel invloed op ongeschreven regels die waren toen die tijd op school.
"Ik ben 50 jaar oud en ik herinner me nog goed de gevoelens die ik op school ervaren hebt. Elke keer probeer ik me te herinneren wat ik hen misdaan heb, om te begrijpen waarom ze me schopten, en ook mijn persoonlijke bezittingen en kleren in de modder gooiden en ze vertrapten. Waarom noemden ze me een freak en een onwettig kind (en ik had en de moeder en de vader)? Ik zal waarschijnlijk nooit antwoord krijgen op mijn vragen”. Zo begon paar jaar geleden een collega het praatje met mij te maken over pesten op het moment wanneer zagen we hoe twee pestkoppen hebben de hele sfeer op de werkvloer bedorven. En ik was erg verbaast door dit verhaal van mijn oude collega. Ik dacht dat hij het over mij had, omdat als kind had ik een zeer vergelijkbare situatie gehad. En we begrepen waarom we in de kindertijd bastaarden werden genoemd. Omdat onze ouders niet voor ons opkwamen.
Met enorme bitterheid keken we naar twee jonge dames die waren andere collega van dezelfde leeftijd aan het treiteren. Ze besproeiden haar met een luchtverfrisser die hebben ze uit de wc genomen en zeiden luid dat ze stinkt. En natuurlijk vonden ze dit heel erg grappig. Ik was erg verbaast dat sommige collega's het ook grappig vonden. Ik was gewoon voor zoveelste keer vergeten dat mensen in onaangename situaties op onbewust niveau laten zien wie ze werkelijk zijn. Het meisje was erg bang dat niemand haar zou steunen en ze zag eruit als een opgejaagd dier. Ik voelde een grote opluchting toen mijn collega en ik besloten haar te helpen. Het is alsof je jezelf helpt. Je vult die leegte van kinds af aan, toen niemand je te hulp kwam. Gewoon wegkijken en niets doen was voor mij erg pijnlijk.
Pesten is een complex en onaangenaam onderwerp, vooral voor degenen die het zelf hebben mee gemaakt. Ik denk dat bijna elke mens op de een of andere manier te maken gehad met pestsituaties, in de positie van een agressor, een slachtoffer of gewoon een externe waarnemer. Ervaringen van dergelijke onaangename emoties als angst, schuld, schaamte, hulpeloosheid, haat, wanhoop worden ook geassocieerd met pesten, en het meest trieste is dat deze ervaringen heel weinig worden besproken.
Pesten is heel breed probleem. Of het gaat om kindercrèche, school, werk, buren, familie...Het raakt veel mensen op allerlei manieren.
Toen ik 22 jaar geleden naar Nederland verhuisde, kon ik me niet eens voorstellen dat er in Nederland een probleem was met pesten. Ik had de illusie dat de mensen in het westen veel aardiger zijn dan in de voormalige Sovjet-Unie. Van de nature ben ik een heel open en vriendelijk persoon en ik geloofde echt dat wie goed doet, goed ontmoet. Mijn teleurstelling kende geen grenzen toen ik zag hoe drie vrouwen boven de 50 en twee jonge dames van 20 een andere jonge collega pestten op het werk.
Jonge man had het sowieso moeilijk, vanwege het feit dat zijn christelijke ouders hem de deur uitzetten toen hij 16 was. De reden was dat hij aan zijn ouders bekende dat hij van mannen hield. Ze kondigden hem aan dat ze geen zoon meer hadden.
Ik had zelf nooit kunnen vermoeden dat deze jongeman homoseksueel was, totdat hij me dit zelf vertelde. Hij hield het ook niet voor zijn collega's verborgen. Ondanks het zeer grote leeftijdsverschil en het culturele verschil werkten we heel goed samen. Ik begreep gewoon niet waarom deze volwassen vrouwen hem zo pestten. Als deze jongeman tijdens de lunchpauze aan tafel ging zitten om koffie te drinken, verlieten dames demonstratief deze tafel en gingen aan de volgende tafel zitten. En natuurlijk kwam de luide opmerking dat ze niet met deze homoseksuele freak aan dezelfde tafel gaan zitten. Wie weet - misschien kan hij ze met iets besmetten. Ik zag zijn ogen vol tranen. Hij hield zich zo hard in om niet te huilen. Ik ging naast hem zitten en hoorde hem met een heel ingetogen stem bedanken dat ik naast hem ging zitten. Natuurlijk hoorde ik ook veel onzin van deze dames in mijn adres, want ik zat naast de weerloze jongeman. Deze dames hadden vanaf de eerste werkdag ook een hekel aan mij. Zelfs op een afstand van 10 meter knepen ze met hun vingers in hun neus en zeiden ze vol walging dat ik vreselijk stonk. En zelfs als ik ga vijf keer per dag douchen dan blijf ik nog steeds stinken, hoorde ik in mijn adres.
Deze volwassen vrouwen hadden elke dag kleine wedstrijden om hun collega's lastig te vallen. Zo verstopten ze rotte kaas in een prullenbak op de werkplek van deze jongeman. En dan kunnen ze de hele dag andere mensen lastig vallen en luid roepen dat iemand heel erg stinkt. Het kwam zelfs zover dat ze zelf langs de bureautafels een scheet lieten en heel luid begonnen te vragen wie er stonk. Het was niet voor iedereen grappig. Velen gingen klagen bij de groepsleider, maar er veranderde niets. Als ben je uitzendkracht dan laten ze jou beseffen dat jij maakt hier geen dienst uit. Je kunt op de zelfde dag te horen krijgen dat ze hebben geen werk voor jou. De pestkoppen werden alleen maar meer boos en gingen niet meer zo openlijk pesten maar wel stiekem. Ze saboteerden het werk van collega's die over hen klaagden. Als ben je even naar wc geweest en kom je terug dan zie je dat op je stoel is koffie gegoten. En natuurlijk heeft niemand wat gezien. Ze gooiden stiekem belangrijke werkdocumenten in een grote prullenbak. En het zal misschien heel lang zo verder gaan alleen iemand heeft ze betrapt. Ik weet niet hoe het daar verder ontwikkeld is. In verband met de verhuizing heb ik zelf mijn baan opgezegd. En ik heb het niet over kindercrèche.
Er waren ook veel gevallen van pesterij bij andere bedrijven waar ik werkte. En het is overal hetzelfde. Mensen die zelf gepest worden, gaan bij de baas om hulp te vragen en horen dat het misschien beter andere baan zoeken omdat ze hebben niet genoeg middelen om de pestkop op de plek zetten of ontslagen. Buren die zoeken steun bij buurtbemiddeling en soms bij politie krijgen te horen dat is het misschien beter verhuizen. Kinderen die op school worden gepest, gaan naar een andere school omdat het wordt niet veel of helemaal niks gedaan tegen pesterij. Want waar je ook gaat, ze geven je advies dat het is beter te verhuizen, een andere baan te zoeken, een andere school te zoeken. En heel weinig doen een poging om een pestkop op zijn plaats te zetten. Te ingewikkeld. Het slachtoffer van pesten blijft alleen achter met zijn probleem.
Ik denk dat er een grote verandering in de samenleving rond pesten moet komen. Slachtoffers van pesten moeten meer steun krijgen van de instanties en de maatschappij. Laat de pestkoppen dus zelf een andere baan zoeken of verhuizen. En als iemand denkt dat het de schuld van het slachtoffers is dat ze gepest worden, dan kan ik voor die persoon alleen maar wensen dat dit hem of zijn naasten overkomt. En dan zullen ze wel anders piepen.
Als het zo is dat je het slachtoffer bent geworden van pesten en agressie en negativiteit ervaart, wat moet je dan in deze situatie doen?
Helaas zijn er geen universele tips en "genezen" voor pesten. Alles is hier zeer individueel en hangt af van vele factoren - de motieven van de agressors, de persoonlijkheid van het slachtoffer, de omstandigheden rondom.
De pogingen van het slachtoffer om zijn "fout" op de een of andere manier te verbeteren en eigen gedraag te veranderen leidt tot weinig, omdat pesten bijna altijd begint vanwege het verlangen van de agressor om plezier te hebben. De pestkop te negeren kan soms de situatie alleen maar verergeren, waardoor de daders een reden krijgen om "harder en harder te slaan".
Dus hoe zit het met iemand die dagelijks wordt gepest in de klas, op het werk, thuis…? Er zijn een paar suggesties die het leven waarschijnlijk een beetje gemakkelijker zullen maken:
Praat met overtreders als het mogelijk is. Probeer in contact te komen met degenen die je beledigen. Als het pesten is begonnen vanwege een of ander conflict, is er waarschijnlijk een misverstand ontstaan. Soms helpt een gesprek om problemen op te lossen en agressie te stoppen.
Maar er zijn echter situaties waarin het onmogelijk is om met pestkop te onderhandelen, daarom is het gewoon noodzakelijk om actie te ondernemen.
Als jij voortdurend wordt geslagen (of op de een of andere manier fysiek/seksueel vernederd wordt) en er blijven blauwe plekken, verwondingen, enz. op jouw lichaam achter – zwijg er niet over! Neem indien mogelijk contact op met de EHBO-post, huisarts, het ziekenhuis of de eerste hulp zodat alle sporen officieel worden vastgelegd.
Praat met iemand die jij vertrouwt. Ondersteuning van familie, vrienden en collega’s in een pestsituatie is enorm belangrijk. Maar wat te doen als er niemand is om je te steunen? Ik herinner me hoe een heel vreemde golf van emoties over me heen ging van verbazing, paniek, angst en gevoel van gevaar. Ik besefte dat niemand mij kan helpen, behalve mezelf. De enige wat kon ik nog doen is schuiven mijn emoties aan de kant en kijken alleen naar de situatie en bedenken hoe ga ik dit alles aanpakken. Gelukkig bestaat zoiets als professionele hulp.
Er zijn speciale diensten die jij kunt bellen. Het komt voor dat om de een of andere reden de persoon aan wie het pesten is verteld, geen actie onderneemt om het probleem te voorkomen. In dit geval is het de moeite waard om met iemand anders te praten. Zwijg er niet over!
Wees niet bang om naar de psycholoog te gaan. Hier is niets beschamends of grappigs aan. Misschien kan een psycholoog helpen een gedragslijn op te bouwen, opties te bespreken om het probleem op te lossen en gewoon naar je luisteren. Soms is het voor een vreemde gemakkelijker om te vertellen wat er in je hart leeft, wat je zorgen baart. Zie de psycholoog niet als een vijand, maar begrijp dat hij je vriend is en wil helpen.
We moeten niet vergeten dat pesten rampzalige gevolgen kan hebben, en we moeten ons best doen om het te voorkomen. Het kan ofwel zelfmoord van het slachtoffer zijn of wraak op de daders - schieten op een school, enz.
Voor de meeste pestkoppen is pesten vooral een manier om meer (sociale) status en aanzien in een groep te verkrijgen. Verder kunnen mensen die pesten zelf ook in de knel zitten, bijvoorbeeld door problemen thuis. Deze frustraties kunnen zij dan afreageren op andere mensen. Pesten is een vorm van agressie en bedoeld om een ander pijn te doen. Het kan lichamelijk pijn doen of het kan geestelijk pijn doen. Het is dus altijd een structurele bewuste actie.
Van kinds af aan realiseerde ik me dat je niet weg kunt lopen voor een confrontatie met de mensen die je haten en je willen pesten. Ze zullen je zelfs op Mars vinden, als je daarheen verhuist. Dit betekent dat je aan jezelf moet werken om niet bang te zijn om terug te vechten en op te komen voor jezelf en anderen.
Je kunt niet iedereen tevreden stellen en je hoeft ook niet te proberen iedereen tevreden te stellen. Het belangrijkste is om te scheiden wat andere mensen van je denken en wie je werkelijk bent.
De mening van anderen over jou heeft niet altijd een echte relatie met jou. Alleen jij kies wie te zijn, waar te gaan, hoe te handelen. Anderen hebben geen invloed op jouw leven zolang jij hen dat niet toesta.
Pesten is verschrikkelijk!
Svitlana Smischuk
Comments